Kearney Türkiye Direktörü Onur Okutur

 

 

Kearney’in, Enerji Enstitüsü ve diğer partnerlerin iş birliği ile hazırladığı,

Dünya Enerji İstatistikleri İncelemesi 2023 Raporu yayınlandı.

 

1952 yılından bu yana, hazırlanan ve

bu yıl 73’üncüsü yayınlanan rapor, dünya enerji piyasasındaki gelişmeleri analiz ediyor.

 

Dünya Enerji İstatistikleri İncelemesi Raporu’na göre;

2023, üretim ve tüketimde rekorların kırıldığı bir yıl oldu.

 

Enerji piyasasında talep;
pandemi öncesine, yani; 2019’daki seviyesine dönerken,

tedarik zincirlerindeki sorunlar azaldı.

 

2023 yılında, doğalgaz talebi yerinde sayarken;
ham petrol üretimi, tarihinde ilk kez 100 milyon varil seviyesini aştı;

kömüre ilgi de devam etti

 

Yenilenebilir enerji tüketimi,

toplam birincil enerji tüketiminden 6 kat daha hızlı büyüdü.

Elektrik talebi ise; toplam birincil enerji tüketiminden, yüzde 25 daha hızlı arttı.

 

Rapor; dünyadaki toplam birincil enerji tüketimine ilişkin durumu da ortaya koyuyor.

Buna göre;
birincil enerji tüketimi yüzde 2 artarken,

yenilenebilir enerjinin toplam içindeki payı; yüzde 0,4’lük artışla, yüzde 14,6’ya yükseldi.

 

Dünya Enerji İstatistikleri İncelemesi 2023 Raporu’nda;

enerji alanındaki gelişmelerin

iklim değişikliğine yol açan karbon emisyonuna yansımaları da yer alıyor.

Buna göre;
enerji alanında kırılan pek çok rekorun yanı sıra,

2023 yılı, karbon salımında da yeni bir rekor yılı olarak kayıtlara geçti.

 

2023 yılı karbon salımına ilişkin bazı veriler şöyle:

 

• Endüstriyel enerji kullanımından kaynaklanan sera gazı emisyonları;

  yüzde 2,1 artışla, 2022'de belirlenen rekor seviyeyi aştı.

• Enerjinin doğrudan kullanımından kaynaklanan emisyonlar;
  ilk kez 35 GtCO2 e’yi de aşarak, 40 GtCO2 e seviyesinin üzerine çıktı.

• Metan ve endüstriyel süreçlerden kaynaklanan emisyonlarla birlikte;
  termik kaynaklı karbondioksit emisyonları yüzde 7 yükseldi.

 

Rapora göre;
küresel elektrik üretimi,

2023’te; yüzde 2,5 artışla, 29.925 TWh ile yeni bir rekora imza attı

 

Elektrik üretimine, kaynaklar bazında bakıldığında;
en büyük payın, yüzde 35 ile kömüre ait olduğu kaydedildi.

 

Doğalgazın, elektrik üretimindeki payı ise; yüzde 23 oldu.

 

Yenilenebilir kaynakların payı yüzde 30’a ulaşırken,

nükleer ise; yüzde 9 ile kendi payını korudu.

 

Petrol ve petrol türevlerinden elde edilen elektriğin,

toplam içindeki payı ise; yüzde 2’de kaldı.

 

Dünyada, güneş ve rüzgâr enerjisi kapasitesindeki hızlı artış;
2023 yılında da devam etti

 

Bir yılda devreye giren;

güneş enerji santrali (GES) ve

rüzgâr enerji santrali (RES) kapasitesi, 462 gigavat (GW) oldu.

 

Böylelikle; bir yılda devreye giren toplam kapasitede,

yeni bir rekor daha kırılmış oldu.

 

Yeni eklenen kapasitenin yüzde 75’i (346 GW) güneş enerjisinden oluşurken;
kapasite artışında en büyük pay, Çin’den geldi.

 

Kearney Ortağı ve Enerji Dönüşüm Enstitüsü Direktörü Dr. Romain Debarre,

küresel sıcaklıkların, ortalama 1,5°C'ye yakın artmasıyla;

2023’ün, en sıcak yıl olarak; kayıtlara geçtiğini vurguladı.

 

Raporla;

iklim değişikliği ve jeopolitik bozulmanın,

enerji piyasaları ve destekledikleri ekonomiler üzerindeki etkilerinin de

ortaya koyulduğunu ifade eden Debarre;
“Fosil yakıtların rekor düzeyde tüketildiği ve

enerjiden kaynaklanan rekor düzeyde emisyonların yaşandığı,

buna karşılık; giderek daha rekabetçi hale gelen

rüzgâr ve güneş enerjisinin de etkisiyle;
yenilenebilir enerji kaynaklarının rekor düzeyde üretildiği

enerji açlığı çeken dünya ile karşı karşıyayız” dedi.

 

2023’ün, fosil yakıt tüketimi ve enerji emisyonları açısından da

bir rekor yılı olduğunu kaydeden Debarre,

“Paris İklim Zirvesi hedefleriyle, gerçek bir kopukluk görüyoruz ve

geçişin ilerlemesi çok yavaş.

 

Bu raporun;
dünya genelindeki hükümetlerin,

dünya liderlerinin ve analistlerin,

önlerindeki zorluk konusunda net görüşlü olmalarına ve

dünya genelinde temiz enerjinin,

kullanımını teşvik etme ve etkinleştirme konusunda

öncülük etmeye hazır olmalarına, yardımcı olmasını umuyoruz” diye konuştu.

 

Kearney Türkiye Direktörü Onur Okutur,

dünya ortalamasının üzerinde bir hızla büyüyen Türkiye’nin,

enerji denklemindeki etkin aktörlerden biri haline geldiğini ifade etti.

 

Okutur,

“Türkiye, artan enerji ihtiyacına rağmen;
Net Sıfır 2053 hedefi ile iklim değişikliğiyle mücadelede de aktif rol üstleniyor.

 

Türkiye; elektrik üretim kapasitesini arttırırken,

ağırlıklı olarak; yenilenebilir kaynaklardan faydalanıyor.’’ dedi.

 

Onur Okutur; yeşil enerji kullanımı her geçen gün artsa da,

tüm dünyada; fosil yakıtların,

toplam enerji tüketimi içinde ciddi paya sahip olmayı sürdürdüğünü hatırlattı.

 

Okutur,

“Türkiye ise; burada, dünyanın tersine; çok ciddi adımalar atıyor.

Küresel ısınma ve hava kirliliği ile mücadelede;

kömürden uzaklaşmak, kritik önem taşıyor.

 

Bu konuda da Türkiye, net bir tavır sergiliyor.

Dünya genelinde;

tüm fosil yakıtların birincil enerjideki payı yüzde 1,5 ve

kömür tüketimi de yüzde 1,6 artarken;
Türkiye’de, doğal gaz tüketimi yüzde 5,5,

kömür tüketimi ise; yüzde 6,3 azaldı.

 

Bununla birlikte;
Türkiye’nin, hidro dışı yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin

toplamdaki payı; yüzde 22.6'ya yükselerek,

küresel ortalama olan yüzde 15.8'in üzerine çıktı.’’ diye konuştu.

 

Dünya Enerji İstatistikleri İncelemesi 2023 Raporu’nun;

dünya genelindeki sektör karar vericilerine ve analistlere, net sıfıra giden yolda;

olumlu eylemlerin geliştirilmesine yardımcı olacak veriler, sağladığını belirten Okutur;

raporda, daha öncekilerden farkı olarak; ilk kez, şu verilere de yer verildiğini açıkladı:

 

• Enerji dönüşümünün anahtarlarından biri olan hidrojen için;

  yeşil ve mavi hidrojen üretim kapasiteleri

• Karbon yakalama, depolama projelerinin kapasiteleri

• Karbon fiyatlarındaki değişimler

• Şebeke tipi elektrik depolama sistemlerinin kapasiteleri

• Özellikle güneş paneli ve batarya üretimi için kritik minerallerin,

  üretim hacimleri ve fiyatları