Teminat Bekleyen, İhracatçı KOBİ Türkiyesi

Türkiye'de ihracatçı KOBİ olmak; kolay iş değil.

Üretiyorsun, satıyorsun, döviz kazandırıyorsun, devlete katkın var…

Ama; bir noktada, sistem sana şöyle fısıldıyor:

“Az bekle canım, biz henüz teminat mektubuna sıra veremedik.”

Türk EXIMBANK seni seviyor.

“Krediye uygunsun” diyor.

Ve çok hızlı onaylıyor.

Hatta; o kadar hızlı ki,

2024’te Sevk Öncesi İhracat Kredisi başvurularında,

ortalama ön onay süresi; 2 iş günü.

Ardından ne oluyor?
Bankana gidiyorsun:

“EXIMBANK kredi onayladı, bana teminat mektubu verir misin?”

Bankan da diyor ki:
“Ben, bu müşteriye mektup vereceğim ama;
EXIMBANK’taki limitim doldu.

Bir yazı yazayım,

genel müdürlük EXIM’e mektup atsın,

onlar da uygun görürse… bekleriz.”

Çünkü; mevzuat diyor ki:

“Teminat mektupları,

EXIMBANK nezdinde teminat mektubu limiti tahsis edilmiş

bankalarca düzenlenmelidir.”
(EXIMBANK Kredi Uygulama Esasları, md. 20)

Yani, bankanın limiti varsa; mektup var, yoksa; sıra.

Sonuç?

Kredi onaylandı ama; paraya erişim yok.
Peki, bilançoda ne görünüyor?

• 5 milyon dolar kredi borcu
• 5 milyon dolar teminat mektubu riski
• Elindeki net nakit? 4,5 milyon dolar, çünkü; stopaj, komisyon, masraf...

Yani, görünürde; 10 milyon dolarlık yük, cebinde 4,5 milyon dolarlık çözüm.

Aslında; sistem, ihracatçıyı şöyle özetliyor:

“Kredi verdik ama parayı biz de tutuyoruz. Risk senin, rahat bizde.”

Oysa; EXIMBANK’ın aynı mevzuatında bir cümle daha var:

“Krediye karşılık kabul edilebilecek teminatlar:

banka teminat mektupları, nakit blokaj, KGF kefaleti…”
(md. 197)

Yani; aslında KGF kefaleti varsa,

bankanın verdiği teminat mektubunun, %100’ü kadar risk almaya gerek kalmayabilir.

Ama; uygulanıyor mu?

Hayır.

Peki, çözüm yok mu?

Var.
Elektronik Teminat Mektubu Sistemi (e-TM),

BDDK ve Kredi Kayıt Bürosu altyapısıyla zaten çalışıyor.

Bankaların çoğu, bunu kullanıyor.

Eğer; EXIMBANK bu sisteme entegre olursa,

o “limit müsait mi?” yazışmaları 24 saat içinde tamamlanabilir.

Hatta; limitler, “rolling” şekilde işlese — yani;

biri teminatı kullandığında, limit otomatik boşalsa — sistem tıkanmaz.

Dahası;

KGF kefaletiyle %50 teminatlı sistem kurulsa,

bankalar; aynı limitle, iki kat fazla KOBİ’ye destek verebilir.

Ama, ne yazık ki;
bugün geldiğimiz noktada durum şu:
EXIMBANK hızlı, bankalar sınırlı, KOBİ çaresiz.

Zaman, ihracatçının kredisi kadar değerlidir.

KOBİ’ler paraya erişemediği için

teslimat gecikiyor, ihracat daralıyor, büyüme hızı düşüyor.

Biz, bu sistemi anlatmak için yeni bir tanım önermek istiyoruz:

“Veriyoruz, ama; vermiyoruz.”

sezerkoyun@cratone.com

Not:

Bu yazı, yazarın kişisel görüşlerini yansıtır.

Gerçek kişi, kurum veya şirketlerle bağ kurulmamıştır.

Mevzuat ve uygulama örnekleri, kamuya açık kaynaklardan ve

belirtilen mevzuat maddeleri,

Türk EXIMBANK Kredi Uygulama Esasları (2024 baskısı) ve

ilgili kamu kaynaklarına dayanmaktadır.

Uygulamadaki farklılıklar, banka protokolleriyle değişebilir.