Ambalaj atıkları yönetiminde sanayi sorumluluğunun

Brüksel merkezli uluslararası çatı örgütü EXPRA’nın, yıllık Balkan Çalıştayı;

(Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu Birliği)

ÇEVKO Vakfı ev sahipliğinde, İstanbul’da gerçekleştirildi.

 

-----

ÇEVKO Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı’nın

ilk düzenleyicileri arasında yer aldığı;
ambalaj atıkları konusunda sanayi sorumluluğunu yerine getiren geri kazanım örgütlerinin

bölgesel Balkan toplantıları; 2012 yılında başladı ve daha sonra;
EXPRA çatısı altında, Balkan Çalıştayları olarak devam etti.

 

2013 yılında hayata geçirilen ve

19’u AB üyesi, 31 ülkeden; 34 kâr amacı gütmeyen geri kazanım örgütünün üye olduğu

EXPRA (Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu Birliği) ise;
ambalaj atıkları yönetiminde sanayi sorumluluğunu temsil eden

Brüksel merkezli uluslararası çatı örgütü kimliği taşıyor.

ÇEVKO Vakfı, EXPRA’nın kurucu üyeleri arasında bulunuyor.

-----

 

Bu yıl, ÇEVKO Vakfı’nın ev sahipliğinde İstanbul’da gerçekleşen

EXPRA Balkan Çalıştayı’na; 14 ülkeden, 37 temsilci katıldı. 

 

Türkiye’den ÇEVKO Vakfı yöneticilerinin yer aldığı etkinlikte;
Bulgaristan, Bosna-Hersek, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Yunanistan, Güney Kıbrıs,

Macaristan, Slovakya, Çekya, Polonya, İtalya, Hollanda ve Belçika’dan

yetkili geri kazanım örgütlerinin temsilcileri, görüşlerini paylaştılar.

 

Katılımcılar,
ülkelerinde atık yönetimi alanında ortaya çıkan son gelişmeleri;

Depozito İade Sistemleri ve

Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (GÜS) başlıkları altında değerlendirdiler ve

iş birliği kararı aldılar.

 

Geniş bir katılımla gerçekleşen EXPRA Balkan Çalıştayı’nda;
ambalaj atıkları yönetiminin geleceğine yönelik,

çok önemli bir perspektif oluştuğunu dile getiren

ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer,

“Günümüzün ve geleceğin karmaşık yapılı çevresel ve ekonomik riskleri,

geniş katılımlı bütünsel çözümlerin, bir arada kullanılmasını gerektiriyor.

 

Ülkeler,
ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması ve geri dönüşümüyle;

çevresel, ekonomik ve toplumsal açılardan,

çok önemli kazanımlar elde ediyorlar.

 

Bu konuda, farklı ülkelerde farklı uygulamalar bulunmakta.

EXPRA Balkan Çalıştayı’nda;

farklı ülkelerdeki uygulamaları, bütünsel bir bakış açısı ile ele aldık.

 

GÜS, depozito sistemleri ve kamu fonlarının birbirini tamamlayan

bir hibrit yapıda çalışabilmesi ve

üreticiler, perakende noktaları, belediyeler ve tüketiciler arasında;
etkin bir iş birliğinin nasıl kurulabileceğini konuştuk” dedi.

 

-----

 

Sabah ve öğleden sonra olmak üzere; iki ana oturumla gerçekleşen,

EXPRA Balkan Çalıştayı’nın sabah oturumunda;
içecek ambalajlarında depozito sistemlerinin

performansı ve mekanizmaları derinlemesine incelendi.

 

Farklı ülkelerden katılımcıların dile getirdiği örneklerde;
plastik ve metalden yapılmış tek yönlü içecek ambalajlarının

zorunlu depozito sisteminde yer aldığı, cam şişelerin ise; yer almadığı dikkat çekti. 

 

Öğleden sonraki oturumda ise;
atık yönetiminin ana omurgasının,

GÜS üzerine kurulması gerekliliği; bir kez daha, doğrulandı.

 

Farklı ülkelerden örneklerin ortaya çıkardığı tabloya göre, depozito;
ambalaj atıklarının hacim, miktar ve ağırlıkça küçük bir kesiti olan

belirli boyut ve malzemelerden üretilmiş içecek ambalajlarında uygulanırken;

GÜS geniş bir yelpazedeki atık akışlarını yönetmek için vazgeçilmez bir araç oluşturuyor.

 

Toplantıda;
bu iki sistemin,
birbirini tamamlayan hibrit bir yapıda nasıl daha etkin çalışabileceği;
üreticiler, perakende noktaları, belediyeler ve tüketiciler arasında

nasıl daha etkin bir iş birliği kurulabileceği de ele alındı.

 

-----

 

EXPRA Balkan Çalıştayı’nda sunulan farklı ülkelerin başarı öyküleri;
uygulama ve politikaların uyumlu hale getirilmesi için somut bir zemin oluşturdu.

 

Katılımcılar; önümüzdeki dönemde, atık yönetiminin başarısı için
somut, güncel ve karşılaştırılabilir veri akışıyla desteklenen,

net takvimlere dayalı, ilgili tüm paydaşları kapsayan,

izlenebilir, doğrulanabilir ve şeffaf modellerin gerekliliği konusunda; görüş birliğine vardılar. 

 

Son 30 yılda, her alanda olduğu gibi;
atık yönetimi alanında da köklü bir dönüşüm yaşandığını ifade eden

ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer,

“Bundan 30 yıl önce,

özellikle; tüketim sonrası ortaya çıkan atıklar, çevre kirliliğini önlemek için

mümkünse geri dönüştürülecek, mümkün değilse;

bertaraf edilecek hurda malzemeler olarak görülürken,

günümüzde; döngüsel ekonomi bağlamında,

sanayinin girdisi olarak düşünülmesi gereken,

ekonomik değerinin öne çıktığı; ikincil hammaddeler haline gelmiştir.  

 

Ambalaj atıklarında geri dönüşüm oranlarını artırmanın en etkili yöntemi,

Vakfımızın; ülkemizde öncülüğünü üstlenmiş olduğu ve

dünyada yaygın olarak uygulanmakta olan

Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (GÜS) sistemini uygulamaktan geçmektedir.

 

Son beş yıldır, paydaşlarıyla gönüllü GÜS saha çalışmaları gerçekleştiren Vakfımız;
Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) ve GÜS’ün,

birlikte ele alınması için öneri geliştirmiş durumdadır. 

 

Önerimiz;
izlenebilir, doğrulanabilir ve saydam bir GÜS modelinin

yeniden kurulması ve yaşama geçirilmesi;

bu sistem içerisinde,

finansal yükümlülüklerini yerine getirdiğini belgeleyen üreticilerin;
ilgili harcamalarının, GEKAP’tan mahsup edilmesine olanak sağlanmasıdır.

 

Bu önerimiz;
EXPRA Balkan Çalıştayı’nda,

üzerinde görüş birliğine varılan hibrit sistemlere;
çok güçlü bir örnek oluşturmaktadır” şeklinde konuştu.