İnsanlık, tarih boyunca ölümsüzlüğü aradı.

Ancak bugün, bilim kurgu senaryoları gerçeğe dönüşüyor.

Yapay zeka, sinir ağları ve beyin-bilgisayar arayüzleri,

bilincin; dijital ortama aktarılması fikrini, hiç olmadığı kadar yakın hale getirdi.

Peki, bu gerçekten mümkün mü?

Yoksa, yalnızca bir illüzyondan mı ibaret?

Bu soruların peşine düşenlerden biri de

uzun yıllardır global firmalarda

fabrika, üretim, bakım, proje ve 

enerji yönetimi alanlarında çalışan

Elektrik Elektronik Mühendisi Burak Yaka.

Yaka;
“Yapay zeka,

artık; insan beyninin işleyişini modelleyebiliyor.

Fakat; bilinci dijital ortama aktarmak,

verileri taşımaktan,

çok daha fazlasını gerektiriyor” diyor.

Bugün, beyin-bilgisayar arayüzü çalışmaları;

büyük hız kazandı.

Özellikle Neuralink;
beyine yerleştirilen çiplerle,

sinirsel verileri okumayı ve yazmayı,

mümkün kılmayı hedefliyor.

Burak Yaka, bu tür gelişmelerin büyük potansiyel taşıdığını söylüyor:

“Düşünün, felçli hastalar;
düşünce gücüyle cihazları kontrol edebilir hale gelecek.

Ama; iş bilinci aktarmaya gelince, burada ciddi teknik ve etik sorunlar var.”

Bilim dünyasında şu anda;
"Whole Brain Emulation" (Tüm Beyin Emülasyonu)

konsepti konuşuluyor.

2019’da yapılan bir araştırmaya göre;
insan beyninin tüm bağlantılarını dijital ortama aktarmak için

en az 2.5 petabayt (2.5 milyon gigabayt) veri depolamak gerekiyor.

Ancak; yalnızca verileri kaydetmek yetmez,

beynin çalışma şeklini de simüle etmek gerekir.

“Beyin; sadece bilgi depolayan bir yapı değil,

aynı zamanda; kendini sürekli değiştiren, öğrenen ve gelişen bir organ.

Dijital bir kopya oluşturduğunuzda,

gerçekten ‘siz’ olmaya devam eder mi?

İşte bu kritik nokta.” diyor, Yaka.

Bu alanda çalışmalar yapan, birkaç büyük girişim var.

Microsoft, ölen kişilerin dijital kopyalarını oluşturmak için

bir yapay zeka patenti aldı.

Eternime projesi;
sosyal medya paylaşımlarını analiz ederek, sanal bir versiyon yaratıyor.

Yaka, bu projeler hakkında şunları söylüyor:

“Bunlar etkileyici gelişmeler ama, gerçek şu ki;
buradaki en büyük sorun, etik.

Dijital bir bilinç, kimin mülkiyetinde olacak?

Bir şirketin mi, ailesinin mi, yoksa devletin mi? 

Daha da önemlisi;

bir yapay zeka, sizin tüm anılarınızı ve düşünce tarzınızı taklit ettiğinde,

bu gerçekten ‘siz’ olacak mı?”

Tüm bu gelişmelere rağmen, Burak Yaka’ya göre;
asıl soru, teknik değil; insani.

“Belki bir gün, dijital bilinç gerçek olacak.

Ama; kendimizin sanal bir versiyonuyla yüz yüze geldiğimizde,

nasıl hissedeceğiz?

Ölümden kaçış ararken, kendi benliğimizi kaybetme riskimiz var.

İnsanlar gerçekten bunu istiyor mu,

yoksa; sadece korkularından mı kaçıyorlar?

İşte; asıl mesele bu.”