Seyahat Perakende Endüstrisi;

Hava yolu, deniz yolu, kara yolu terminalleri ve tren istasyonları gibi

yolcu gidiş ve geliş terminallerindeki yerlerde yolculara

mal ve hizmet satışını ifade eder.

 

Duty Free World Council (DFWC) KPI Monitor'ün ilk çeyrek bulgularına göre;
bir öncekinden daha fazla satın alma gerçekleşti.

 

Satın alma hedefi açısından,

2022'nin 4. çeyreği ile

2023'ün ilk çeyreği arasında artışın tek nedeni; hediyeleşme.

 

Bu yılın (2023) ilk çeyreğinde,

dünya genelinde alışveriş yapanların yüzde 27'si hediyelik eşya satın alırken;
bu oran önceki dönemde yüzde 25’di.

 

Küresel Seyahat Perakende Pazarı

Grand View Research tarafından yayınlanan rapora göre;

2019 yılında 76,7 milyar ABD doları,

2020 yılında 82,5 milyar ABD doları olduğu belirtilen,

Küresel Seyahat Perakende Pazarının;
2018'den 2025'e kadar, yıllık yüzde 8,7 Yıllık Bileşik Büyüme Oranıyla büyüyerek;

2025 yılına kadar, 128,8 milyar ABD dolarına ulaşması bekleniyor.

 

Pazar büyümesini yönlendiren temel faktörler arasında;

uygun fiyatlı seyahat seçenekleri,

artan orta sınıf nüfus ve

dünya çapında artan uluslararası yolcu sayısı, yer alıyor.

 

Pazara liderlik eden segment olan havalimanı segmenti;
2017 yılında, genel pazar payının yüzde 71,2'sinden fazlasını oluşturdu.

 

Sınır, şehir merkezi ve otel mağazaları segmentinin;
tahmin dönemi boyunca, en yüksek Yıllık Bileşik Büyüme Oranına tanık olması bekleniyor.

 

Bu tür mağazalar, en son trendleri simgeliyor.

Perakendeciler; sınır ve şehir merkezindeki bu tür mağazaların,

havalimanı bölgesine kıyasla; daha düşük kiralarından yararlanıyor.

 

Düşük uçak biletleri ve

artan yaşam standartları nedeniyle artan hava yolcusu sayısının,

segmentin büyümesine katkıda bulunması bekleniyor.

 

Ayrıca; farklı havalimanlarının,

havacılık dışı kaynaklardan elde edilen geliri artırmaya yönelik çalışmaları da

bu segmentte, perakende sektörünün gelişimini hızlandırdı.

 

Ürün bazında parfüm ve kozmetik segmenti,

çeşitli kişisel bakım ürünlerinin farklı perakende kanallarında artan satışları nedeniyle;
2017 yılında, önemli bir gelir payı elde etti.

 

Bölgesel Analizlerde ise;

Asya Pasifik pazarının değeri, 2017 yılında; 29 milyar ABD dolarına ulaştı.

Bölgenin; tahmin dönemi boyunca,

en yüksek Yıllık Bileşik Büyüme Oranıyla daha da genişlemesi bekleniyor. 

 

Gelişmekte olan Asya ülkelerinde, özellikle de Çin'de;
büyüyen orta sınıf nüfus ile artan seyahat ve turizm sektörünün, pazarı canlandırması bekleniyor. 

Bu nedenle, Asya Pasifik APAC pazarındaki birçok mağaza;
stratejilerini ve ürünlerini Çinli gezginlerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde ayarlıyor. 

Bu faktörün; aynı zamanda, sektör büyümesi üzerinde de olumlu bir etkisi olması bekleniyor. 

 

Buna ek olarak;
gelişmekte olan ekonomilerde,

tüketici harcanabilir gelir düzeylerinin artması sonucunda artan yaşam standartları da

pazar gelişimini artırıyor.

 

Alışverişte Yeni trend "Retailtainment"

World Travel & Tourism Council  (WTTC) tarafından yayınlanan raporda;
alışverişi teşvik etmek ve müşteri deneyimini geliştirmek için

"Retailtainment" (perakendecilik ve eğlencenin birleşimi) dahil olmak üzere;
ortaya çıkan temalar, vurgulanıyor.

 

Rapora göre;
2019 yılında Perakende Turizminin,

178 milyar ABD doları değerinde önemli bir rakamı temsil ettiğinden bahsediliyor.

 

Alışveriş Merkezleri AVM'ler

Filipovic V., vd. tarafından 2013 de yayınlanan

"Attracting Tourists to a Shopping Centre" başlıklı bir makalede;

turistlerin, alışveriş merkezlerine çekilmesi ile ilgili öneriler yer alıyor.

 

Makalede,

turistlerin; alışveriş merkezi pazarının önemli ve büyüyen bir segmenti olduğu,

turistlerin farklı bölge veya ülkelerden gelmesi nedeniyle;
alışveriş merkezinin pazarlama karmasının farklı gruplara göre ayarlanması gerektiği ifade ediliyor.

 

Tatil veya seyahat esnasında yapılan alışveriş tanımı, ikiye ayrılmış.

 

1) Seyahatin temel amacının alışveriş yapmak olduğu; 

    "Alışveriş Turizmi"

 

2) Alışverişin, seyahat veya tatil sırasında gerçekleştirilen birçok aktiviteden biri olan,

    "Turistin Alışverişi"

 

Makalede, alışveriş merkezlerine turist çekme kampanyasının;

Seyahat organizasyonları (Seyahat Acenteleri, Tur Operatörleri),

Konaklama ve Ulaştırma gibi sektör profesyonelleriyle iş birliği içinde olunması halinde,

daha başarılı olabileceği ifade ediliyor.

 

Otellerle iş birliği için ise; bir çok fırsat bulunduğundan,

misafirlere özel indirimler ya da kuponlar sunulabileceğinden bahsediliyor.

 

Bilgilendirici broşürler, şehir haritaları, alışveriş indirimleri ve kuponların yer aldığı bu tür iş birlikleri,

taksi ve araç kiralama acenteleri ile de düzenlenebilmektedir.

 

Seyahat acenteleri ile iş birliği;
şehre gelen turistler hakkında bilgi alışverişi yapılması,

tanıtım materyallerinde;

alışveriş merkezinin turistik bir cazibe merkezi olarak sunulması konusunda

anlaşma yapılması şeklinde olabilir.

 

Diğer önerilen önemli bir konu ise;

alışveriş merkezlerinde, temel turistik bilgilerin yanı sıra;
"yerel turistik mekanların tanıtılması" konusunda da çalışabilecek,

resmi bir turist bilgilendirme hizmetinin bulunması.

 

Ayrıca; etkili olabilecek bir öneri de AVM tarih sergileri.

Yerel bir müzede muhtemelen, alışveriş merkezinde sergilenebilecek heykeller vb. bulunmaktadır.

 

İnternet; öncelikle seyahatin planlanması sırasında çok fazla kullanıldığı için,

kitleyi hedeflemede faydalı bir araçtır. 

Bu nedenle; ilgi çekici ve kapsamlı bir web sitesi oluşturularak,

arama motorlarında yeterince konumlandırılması;

turistik mekanlara ve ulaşım seçeneklerine bağlantılar içermesi gerekmektedir.

 

Turistleri, alışveriş merkezlerine çekmek; tamamlanmış bir kampanya değildir. 

Özel olanaklar ve hoş bir atmosfer çok önemlidir. 

 

Turistlere;

belirli öğeleri bulmada,

restoran rezervasyonları yapmada,

tiyatro biletleri satın almada yardım sunulabilir veya

özel indirimler, kuponlar, bagaj muhafazası için bir yer, internet erişimi ve diğer olanaklar sunulabilir.

 

Perakendecilerin de;
daha iyi iş birliği kurmak ve turizme yönelik eğilimleri izlemek için

turizm sektörüne yönelik düzenlenen konferanslara, katılmaları önerilmekte. 

 

Alışveriş merkezi personelinin;

turistleri alışveriş merkezine çekmek için yapılan çalışmaları bilmesi ve

yardım sağlayarak iş birliği yapması gerekmektedir.

 

Diğer faaliyetlerde olduğu gibi sonuçların da ölçülmesi gerekli.

Alışveriş merkezinin; kendisini, yalnızca alışveriş yapılacak bir yer olarak değil;

bir destinasyon olarak konumlandırması da önemlidir (Filipovic vd., 2013).

 

Yapay Zeka Alışveriş Merkezlerinde

40 bin perakende yöneticisinin katılmasının beklendiği,

Manhattan'da yapılan National Retail Federation (NRF) kongresinde;
Yapay Zekanın, perakende sektörüne faydaları ve etkileri konuşuldu.

 

Forbes tarafından yayınlanan makalede,
geçtiğimiz tatil sezonunda perakendecilerin;
yapay zekanın kişiselleştirilmiş ürün önerileri,

hedefe yönelik pazarlama ve daha iyi içerik oluşturma yoluyla

çevrimiçi satışları artırmaya nasıl yardımcı olduğunu gördüğünü,

artık; perakendecilerin aynı yapay zeka araçlarından bazılarını

fiziksel mağaza deneyimine nasıl taşıyacaklarını araştırdıkları, ifade ediliyor.

 

Nvidia'nın, 9 Ocak'ta yayınlanan,

ilk yıllık Perakende de Yapay Zekanın Durumu ve CPG araştırmasının,

perakendecilerin yüzde 64'ünün; önümüzdeki 18 ay içinde,

yapay zeka altyapı yatırımlarını genişletmeyi planladığını ortaya çıkardığı ve

Nvidia'nın bildirdiğine göre;
yanıt verenlerin yüzde 34'ünün, yatırımlarını yüzde 15'ten fazla artırmayı planladığı yer alıyor. 

 

Nvidia anketi ayrıca;

perakendecilerin yüzde 69'unun yıllık gelirlerini artırmak için yapay zekaya güvendiğini gösterdi.

Yüzde 72'si ise; yapay zeka sayesinde, işletme maliyetlerinde azalma gördü.

 

Ankete katılan perakendecilere göre;
yapay zekanın mevcut ilk beş kullanımı, kişiselleştirilmiş müşteri önerileridir.

 

bitHuman CEO'su ve kurucu ortağı, Steven Gu,

Yapay Zeka tarafından oluşturulan satış görevlilerinin, mağazalarda alışveriş yapanlara;
ürünleri nerede bulacaklarını söylemesi veya

bir ürünün stokta kalmaması durumunda çevrimiçi sipariş vermelerine yardımcı olabilmesi için

nasıl kullanılması gerektiğini anlattı.

 

''Üretken yapay zekadaki dil modellerindeki gelişme sayesinde;
artık insanların etkileşimde olacağı,

gerçeğe çok benzeyen bu karakterleri yaratabiliyoruz ve bu da, çok faydalı olacak" dedi

 

Gu. NRF şovunda; tüketicilerin nasıl alışveriş yapacağı hakkında bilgi toplayabileceğini ve

daha iyi mağaza işlemleri, ticaret, düzen vb. için kullanılabileceğini gösterdiler.

 

Üretken yapay zeka;
mağazaların koridorlardaki ekranlar aracılığıyla, alışveriş yapanlara;
ürünler ve ürün bilgileri sunmasına yardımcı olacak.

Bu ekranlar, ayrıca;
perakende medya ağları ve tüketici şirketleri tarafından reklamlar için de kullanılabilir.

 

Turizm ve Seyahatin Perakende ve Alışveriş Merkezleri ile İş birliği

Yolcu Terminalleri ve Alışveriş merkezlerinden yapılan alışveriş türlerinden biri de

hediyelik veya hatıra için alınan ürünler.

 

Turistik eşya satışının on iki aya yayılabilmesi için

ürün çeşitliliğin artırılması,

geliştirilmesi,

hediyelik eşya fuarları ile festivallerinin çoğaltılması sağlanabilir,

alışveriş turizmi içinde de sunulabilir.

 

Türkiye'nin; UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi'nde

30 mirası bulunuyor.

 

Turizm unsurlarına ek olarak,
bu kültürel miraslarımız için;

Terminal veya AVM içinde yapılmaya uygun olan kurslar düzenlenebilir,

yöresel el sanatları kursları,

yöre kültür motiflerinin işlendiği hediyelik eşya kursları çeşitlendirilip,

turistlerin katılımı sağlanabilir.

Sonuçta, turistler;
ülkelerinde olmayan, farklı kültürel etkinlikleri görmek, deneyimlemek için geliyorlar.

 

Alışveriş merkezlerinde;
gerek yerli turist, gerek yabancı turist için ve uzaktan çalışanlar için ofis açılabilir.

 

Alışveriş merkezi ve kafeler, oldukça kalabalık olabiliyor.

Bunun dışında, yerli veya yabancı turistler;
ziyaret ettikleri müze, ören yerleri gibi tarihi ve kültürel mekanlarda puan biriktirebilir ve

bu puanlar, alışverişe yansıtılabilir.

 

Ya da; çapraz bir uygulamayla,

tarihi ve kültürel mekanları ziyaret etmek isteyenler için

girişte, alışverişlerde kazandıkları puanlar ile indirim yapılabilir.

 

Yaz veya kış gibi senenin belirli dönemi kullanılmayan mekanlar,

alışveriş mekanları olarak kullanılabilir.

 

Bu mekanların tarihi mekanlara ve ören yerlerine yakın olması, ziyaretleri artırabilir.

Turizm, Seyahat ve Perakende kongreleri yapılabilir, ilçe festivalleri düzenlenebilir.

 

Perakende sektörü ile AVM olarak kısalttığımız Alışveriş Merkezleri;
Turizm ve Seyahat sektörleri iş birliğiyle, Turizm ve Seyahat unsurları entegre edildiğinde;
farklı bir konsept ile karşımıza çıkabilirler.

 

Kullanılmayan büyüme fırsatlarını, kullanmanın zamanı.

 

 

nileycdg@outlook.com

 

 

Kaynaklar:

 

Duty Free World Council’s 2023 Q1 KPI Monitor.

https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/travel-retail-market

Filipovic V., vd. (2013).

"Attracting Tourists to a Shopping Centre",

Management Journal of Sustainable Business and

Management Solutions in Emerging Economies, 18(66):15-18.

https://wttc.org/news-article/wttc-unveils-the-power-of-retail-tourism

https://www.forbes.com/sites/joanverdon/2024/01/14/ai-is-the-new-retail-reality-as-industry-gathers-for-trade-show/?