Amerikan Merkez Bankası, beklendiği gibi faiz arttırmadı. Aslında bu tip konularda karardan çok, kararın algılanış biçimine ve yaratılmak istenen kamuoyuna dikkat etmek lazım. Zira hemen sıkışan ülkeler bunun kendileri için bir fırsat olabileceğini pompalamaya başladılar.

İşin algı yönetimi o kadar abartılı noktalara çıktı ki, biraz daha zorlasanız dünyadan yeniden bir parasal genişleme yaşanabileceğinin kanaatine bile varmanız mümkün. Oysa bizim de dahil olduğumuz ülkelerin verdiği bu fotoğrafın çok dramatik olduğunu görmek lazım.

Entegre ekonomi haritasının, dominant ülkelerin ekseninde yönetildiğini gösteren bundan daha acıklı bir durum olamaz. Yani serbest bir piyasa yapısı içerisinde, ancak ekonomiye hakim olan ülkeler süreçleri yönetir.

Öncelikle şunun altını çizeyim ki, ülkelerin ekonomik sıkıntıların ve daha genelde de dünya ekonomisinin problemlerinin artık yönetilebilir bir durumu kalmadı. Bununla birlikte yeniden bir bahar havası eseceğini ve parasal genişleme yaşanacağını hayal edenler büyük bir ütopya içerisinde yaşıyor.

FED’in faiz konusunda aklını karıştıran dünyadaki ekonomik sıkıntılar, yaşanan ticaret savaşları, artan jeopolitik riskler ve dünyadaki patlamaların, zaten sıkıntıda olan Amerikan ekonomisinde de yangın çıkarması.

Bu nedenle FED’in bu kararını yine finans piyasaları üzerinden okumaya çalışmak büyük bir aymazlıktan başka bir şey değildir. Dünya bilhassa dijital dönüşüm ile birlikte yeni bir faza geçmeye hazırlanırken, son 30 yıldır, ama en çok 2 binli yıllarda yaptığı hatayı telafi edemiyor.

Bu süreci vur patlasın çal oynasın şeklinde geçiren bizim gibi ülkeler de her şeyden medet umup iyimserlik pompalayarak, bu süreçten çıkabileceğinin umudunu taşıyor. Tekrar altını çizeyim ki reel sektör eğimli bir dünyada iyimserlik ve kötümserlik diye bir kavram yoktur.

Söz konusu üretim, satış, arz, talep gibi ayağı yere basan kavramlar ise burada ancak gerçekçi ekonomi politikalarıyla ayakta durabilir, bunlar doğrultusunda yaptığınız iktisadi, teknolojik, eğitimsel ve yol haritası belli, sapmalarında olası senaryoları hazırlanmış sistemler üzerinde ayakta kalabilirsiniz.

Son verilen karar ve ardından faiz düşüşü havası sorunun ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. FED de buna göz yumup, hatta bundan fayda sağlayacak ortaya açıklamalar yaparak süreci yönetiyor.

Tüm bunları alt alta koyduğunuzda büyük bir ekonomik sıkıntı olduğunu, madalyonun diğer tarafında da dönüşümün hızlandığını görüyorsunuz. Şayet burada boş vakit geçirir ve yine kendinizi kandırmaya devam ederseniz de ortadaki faturadan daha çok ödeme adına pay alacaksınız demektir.

Sözün özü tüm gelişmelere baktığımızda şunu söylemek mümkün. Restoran kapanıyor ve fatura önümüzde... Şimdi tartışma şu: Faturayı kim ödeyecek? Herkes tuvalete kaçarken, dikkat edin de, kendinizi avuturken faturanın büyük payı elinizde kalmasın.

cetinunsalan@yahoo.com