Dünyada finans piyasaları ile merkez bankaları arasında bir didişme yaşanırken, en önemli iki adres olarak da Avrupa Merkez Bankası ve Fed ön plana çıkıyor. Çünkü buradaki indirimin de belirleyici olacağının herkes farkında.

Aylardır bir senaryo izliyor gibiyiz. Fed ya AMB ne zaman çıkıp faiz kararını açıklasa, hemen ardından medya yoluyla atağa geçen finans kesimi, güvercin tanımından başlayarak faiz indirimleri ile ilgili tarih veriyorlar.

Akabinde merkez bankalarının yetkilileri de çıkıp, herhangi bir tarihin söz konusu olmadığını, zamanından önce ya da geç bir hamlenin tüm emekleri boşa çıkarabileceğini anlatıyorlar ve verilere bağlı kalacaklarının altını çiziyorlar. Bu ayki Fed kararı ve açıklaması da aynıydı.

Fakat bu tiyatro nedense açıklamalara rağmen durmuyor. Çünkü emisyondaki gelişme merkez bankalarının elinde değil. Daha önce pandemi sürecinde dağıtılan paralar tüketicilerin cebinde duruyor ve faiz düşüşüyle birlikte hareketlenecek talepte, olası tüketimin yaratacağı enflasyon riskini tahmin edemiyorlar.

Finansçıların da gözü bu parada ve o kaynak merkeze akarken, aradan çekip almak istiyorlar. İşte bu tartışma ya da didişme, faiz indirimlerinin tarihi üzerinden sürüp gidiyordu. Geldiğimiz noktada ise yine gözler bu iki merkez bankasının hamlelerine kilitlenmiş halde  ve algı da yönetilme derdinde.

Fakat AMB Başkanı Lagarde’ın yaptığı açıklama, ortaya atılan parasal genişleme iddialarına da son noktayı koydu denilebilir. Esasen bunu daha önce de yazıp, çiziyorduk. Faiz indirimlerine geçilse bile, bunun bir parasal genişleme etkisi yaratmayacağını, olan genişlemenin de iç piyasalarda kalıp, bizim gibi dolara ihtiyacı olan ülkelere gelmeyeceğini söyleyip durduk.

Fakat ortadaki sahte mutluluk tablosu ve umut o kadar herkesin gözünü kapattı ki, durumu ya okumadılar ya da okumak istemediler. Herkese 2 binli yıllardaki gibi bir parasal genişleme havucu üzerinden hikaye yazdılar.

Dönersek tekrar Lagarde’ın ne dediğine, bire bir aktarayım: “İlk olarak, kararlarımız veriye bağlı ve toplantıdan toplantıya değişecek, yeni bilgiler geldikçe bunlara yanıt verecektir. Bu, ilk faiz indiriminden sonra bile belirli bir faiz patikasına önceden taahhütte bulunamayacağımız anlamına gelmektedir.

İkinci olarak, politika çerçevemiz gelen verileri işlemek ve uygun politika duruşunu kalibre etmek için önemli olmaya devam edecektir. Aynı zamanda, üç kritere verilen göreceli ağırlıkların düzenli olarak incelenmesi gerekecektir.”

Özetle zaten haziran ayından önce böyle bir ihtimalin gündemde bile olmadığını söylediler. Bu haziranda seçim indirimi geldiği şeklinde pazarlandı. Oysa haziranda yapacaklarını değil, hazirandan önce yapmayacaklarını söylüyorlardı.

Şimdi Lagarde’ın bu açıklaması da gösterdi ki, diğer söylediğimiz tespit de doğru. Yani yılın ikinci yarısında ABD ya AB cephesinde merkez bankaları üzerinden bir indirim gelse bile, piyasaları rahat bırakmayacaklar.

Sıkı para politikası uygulamaya devam edecekler. Lagarde’ın bu sözü 2024 yılını tamamen kapatmak anlamına geliyor ve aslında akılcı bir politika izlendiğinin de izlenimini veriyor. Biz mi?

Bizi hiç sormayın. Pandemide insanların cebine trilyonlarca dolar ya da avro koyup, açıklanan enflasyonun iki katı kadar maaş zammı yapıp, zaten kişi başına satın alma gücü ve tasarrufu yüksek olan ülkeleri örnek gösterip, yüzde 80’i açlık sınırı ve altında maaş alan borçlu vatandaşa aynısını yapmaya çalışıyoruz.

O nedenle biz zaten oyun dışıyız. Bu tespit dünyayla ilgili. Bizde zaten oyun bitti. Oyunu canlandırması gerekenler de oyuncuların üzerine beton dökmeyi tercih ediyorlar.

cetinunsalan@yahoo.com