IMF – Dünya Bankası toplantıları için ABD’de bulunan ve ziyaret kapsamında Uluslararası Finans Enstitüsü’nün düzenlediği forumda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye ekonomisini anlattı.

Dinleyenler ne kadar inandı bilinmez ama burada enflasyon konusundaki bir ifade çok ilginçti. Türkiye’nin enflasyon ile ilgili tartışmaları bitmezken ve açıklanan rakama bile kimse inanmıyorken, Bakan Şimşek enflasyonun düşeceğine halkın ikna edilmesi gerektiğini söyledi.

Bu çok azımsanacak bir ifade değil. Enflasyonun düşmesinden değil, ikna etmekten söz ediyor. Elbette vatandaşın düşüş sürecine inanması önemli. Fakat Bakan’ın farkında olmadığı bir husus var. Bırakın düşecek enflasyonu, sokakta insanlar yaşadıklarıyla karşılaştırdığında, açıklanan enflasyona bile ikna olmuş değil.

Çünkü gerçeği ile örtüşmüyor. Lakin ikna etmeye niyetlenilen insanlara, ikna olmadıkları oranda bile gelir artışını çok görmeyi nasıl açıklayacağız? Bu şartlar altında ‘öl ama enflasyon düşsün’ mesajından başka bir vurguya ikna olmak mümkün değil.

Sağlıklı bir ekonomide siz doğru adımları atarsınız, şeffaf bir biçimde ekonomi politikaları yürütürsünüz, rakamlarınız gerçek olur, ardından zaten sizin ikna etmenize gerek yok. Vatandaş tıpkı bugün ikna olmadığı gerekçede olduğu gibi, hayatında bunun etkilerini hissettikçe inanır.

Algı yönetimiyle enflasyon düşüreceğini zannetmek, ancak lise seviyesinde tartışmada ortaya konulacak sığ bir tezden öteye gitmez. Üstelik, başkaca problemler de var. Mesela IMF’nin açıkladığı Dünya Ekonomi Görünüm Raporu’ndaki Türkiye detayı...

Sadece dolar / TL tahminlerine baksanız bile sıkıntı var. Buradaki rakamların resmi veriler esas alınarak hesaplandığını da not etmek isterim. Yani ortaya konulan öngörü bu nedenle büyük sapma izlenimi veriyor olabilir. Fakat sıkıntı sapmanın aşağı değil, yukarı yönlü bir riski barındırması.

Ne öngörüyor IMF dolar / TL’de? “...IMF, 2023’te 23,71 olan ortalama dolar/TL kurunun, 2024’te 37,24’e, 2025’te 52,57’ye, 2026'da 62,97’ye, 2027’de 73,54’e, 2028’de 85,48’e, 2029’da 99,44’e yükselmesini bekliyor.”

2026 itibariyle meseleye bakarsanız OVP’teki öngörünün kat be kat üstü... 2024’ün ilk çeyreğinde 32,5 seviyesini gördükten sonra yılı 37 ile kapatır mıyız, onu göreceğiz. Ama sadece bu öngörüleri bile karşılaştırsanız, hedeflerde yüzde 50’lik sapmalar görüyorsunuz.

Peki soru şu: Öngördüğünüzden yarı oranda sapma eğilimi varken, trend TL aleyhine yukarı yönlüyken, bu fotoğraftan yola çıkıp girdi maliyetlerinden yaşam maliyetlerine, cari açık finansmanından enflasyon etkisine kadar tek haneyi nasıl hesaplıyorsunuz?

İlginç olan ise bu kadar net bir yukarı yönlü bozulma varken, dönüp insanların yaşam maliyetlerinin artacağı, hayat koşullarının zorlaşacağı, satın alma gücünün düşeceği, firmaların maliyetlerinin artacağı açıkken, umudunuzu algı yönetimine mi bıraktınız?

cetinunsalan@yahoo.com