Sağlık Bakanlığı’nın Ramazan Ayı’nda dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenebilmesi için ortaya koyduğu liste birçok başlığın da deşifresi oldu. Bu ailenin nitelikli bir beslenme için 30 bin 930 TL harcaması gerekiyor.

 

Dikkatinizi çekerim birinci deşifre buradan başlıyor. Emeklinin 10 bin TL’ye asgari ücretlinin 17 bin TL’ye geçinmesinin hak görüldüğü ülkede sadece gıda harcaması emeklinin gelirinin üç maaşına, asgari ücretlinin de iki maaşına denk geliyor.

 

Nüfusun yüzde 80’inin asgari ücretin biraz üstü ve altında maaş aldığını düşünürseniz, itiraf budur ki alenen açız. Mesele bununla da bitmiyor. Gelelim ikinci dikkat çeken noktaya. Ramazan’da kaç öğün beslenme söz konusu? İki…

 

Peki normalde üç öğün beslenme gerektiğine göre, sağlıklı beslenme için insanların ihtiyacı olan gıda harcaması için bütçe 45 bin TL’den aşağıda değil. Bunun üzerine kira, ulaştırma, enerji ve benzeri giderleri koyduğunuzda 80 bin TL’nin altının yaşaması mümkün değil.

 

Çocukların okul masrafı, tiyatro, sinema gibi sosyal aktiviteyi de koyarsanız, rakamın en az 100 bin TL’ye ulaştığını görürsünüz. Şimdi bu fotoğrafta tekrar Cumhuriyet tarihinin en yüksek emekli maaşını vermekle övünebilir misiniz?

 

Hesap kitap bilen kimsenin buna yeltenmemesi gerekir. Ama meydanlarda anlatılanlara bakarsanız bunun her gün yapıldığını, söz konusu olan ücret artış talebi olduğunda da artış yapılırsa maaş ödenemeyeceğine atıfta bulunan bir siyaset fotoğrafı ile karşı karşıyayız.

 

Tekrar başa döner ve Sağlık Bakanlığı’nın hesabını incelemeye başlarsak, orada da çok mütevazı rakamlar olduğunu görüyorsunuz. Gerçekten dört kişilik bir aile iki öğünde 31 bin TL’ye gıda alabilir mi?

 

Detaylara baktığınızda şüpheli durumlar göze çarpıyor. Tek bir ürün üzerinden ne demek istediğimizi açıklayayım.

 

Örneğin bugün İstanbul koşullarında 7 – 8 TL ortalamasında bir yumurta fiyatından söz ediyoruz. Ama listeye baktığınızda yumurta fiyatı tane bazında 2,25TL olarak hesaplanmış. Hadi diyelim ki daha ucuz noktadan yumurta temin edeceksiniz.

 

O zaman hemen her fırsatta önümüze getirilen Tarım Kredi Kefalet Kooperatifleri’nin marketlerindeki fiyata bakalım. 15 Mart 2024 tarihine kadar geçerli olan liste fiyatına baktığınızda 10’lu organik yumurtanın fiyatı 39,50 TL.

 

Yani taneye vurursanız bile hesapla arasında yüzde 75 fark görüyorsunuz. Tanesi 3,95 TL en ucuz olarak nitelendirilen satış noktasında bile yumurta bulunabilirken, bakanlık hesabını 2,25 üzerinden yapmış.

 

Muhtemelen diğer ürünler de farklı bir tabloyla karşı karşıya kalmayacağız. Sanırım Sağlık Bakanlığı da fiyat oluştururken TÜİK’ten yardım almış. Çünkü piyasada asla bulunamayacak fiyatlara göre bir liste oluşturulmuş.

 

Buna rağmen ortadaki tablo iki öğün için 31 bin TL’ye yakın. Şimdi tekrar başa dönüp önce tespiti hatırlatalım. 45 bin TL’si olmayan kesin aç. Türk-İş 52 bin TL’lik yoksulluk sınırının bile çok iyimser olduğunu buradan anlıyoruz.

 

Nitekim Gini katsayısı esas alındığında da Türkiye’nin Avrupa’nın gelir dağılımı eşitsizliğinde ilk sırasında yer aldığını görüyorsunuz. Zenginin daha zengin, fakirin daha fakir haline dönüştüğü bu değerlendirmede Türkiye dünyadaki 128 ülke içinde de 30. sırada. Tablo açık…

 

Tespit buysa ardından da şu soruyu soralım: Siz gerçekten bu memlekette ekonomiyi yönettiğinizi düşünüyor musunuz? Eğer öyleyse ikinci soru gelir: Kimin için?

 

cetinunsalan@yahoo.com