Yapay zeka, önümüzdeki yıllarda potansiyel olarak;
insan işlerinin yerini daha fazla alacak.

 

İnsan işlerini insanlardan daha iyi yapan yapay zeka dünyasına girerken,

çoğumuz; hala bir insan tarafından neyin yapılıp, neyin yapılmadığını bilmek isteyeceğiz. 

 

İşin çarpıcı biçimde değişen kısmı, birlikte çalışan insan-makinedir.

Önemli olan, yaptığımız işi büyütmek için

insanları ve makineleri nasıl bir araya getirdiğimizdir.

 

İşimiz değişmeye devam edecek, akıllı makineler ve robotlarla çalışacağız.

 

Hem insanların hem de bilgisayarların değerini anlamanın anahtarı,

kendi güçlerini tanımakta yatar

Çalışanların, insan olarak benzersiz bir şekilde

iyi yaptıkları şeyleri yapmalarını sağlamalı ve

makinelerin; makineler olarak, iyi yaptığı işleri yapmasına izin vermeliyiz.

 

İhtiyaç duyduğumuz en iyi çıktıları yaratmak için

insanların ve makinelerin birlikte çalışmasını nasıl sağladığımıza, bakmalıyız. 

 

Dünya, giderek daha fazla dijitalleşirken;

bilgisayarların her şeyde insanlardan daha iyi olduğunu düşünme tuzağına düşmek, kolaydır.

 

Bilgisayarlar; tekrarlanan hesaplamalar ve

çok büyük miktarda veri içeren görevlerde başarılı olsalar da,

insanların sahip olduğu eleştirel düşünme ve duygusal zekadan yoksundurlar.

 

Hem insanların, hem de bilgisayarların değerini anlamanın anahtarı,

kendi güçlerini tanımakta yatar.

Yapay zeka ile iş geliştikçe biz de değişmeliyiz

Pazarlamadan operasyonlara ve satışa kadar,

yapay zekanın iş ortamlarına uygulanması,

tekrarlayan görevlere harcanan zamanı azaltır,

çalışan üretkenliğini artırır ve genel müşteri deneyimini geliştirir.

 

Ayrıca; hatalardan kaçınmaya ve olası krizleri tespit etmeye yardımcı olur.

Operasyonel süreçlerden çıkmak kolaylaşır, iş yükü azalır.

 

Bu noktada, şirketlerde her bir lider için en acil fırsat ve sorumluluk;
işin angaryasını ortadan kaldırmak,

yaratıcılığı serbest bırakmak ve yapay zeka yeteneği oluşturmak için

yapay zekadan nasıl yararlanılacağını anlamak, olmalıdır. 

Yapay zeka ile iş geliştikçe biz de değişmeliyiz.

Genellikle; yapay zekanın ve teknolojinin

her şeyi yapabileceği kadar gelişmiş olacağı varsayılır.

Gerçekte, sınırlar vardır

Yapay zeka; pek çok görevi,

insanlardan daha iyi, esasen sıfır maliyetle gerçekleştirebilir.

 

Bu basit gerçek, muazzam bir ekonomik değer yaratmanın yanı sıra,
aynı zamanda; hem mavi, hem de beyaz yakalı işçileri aynı şekilde vuracak

eşi benzeri görülmemiş, işten çıkarmalara neden olabilir.  

 

Gelecekte, AI;
kredilerimizi taahhüt etmekten evlerimizi inşa etmeye ve

hatta; bizi işe alıp işten çıkarmaya kadar, her şeyi yapacak.

 

İşin yapılış biçimindeki bu dönüşüm,

yalnızca ciddi işsizliğe yol açmayacak;
aynı zamanda, potansiyel olarak;
depresyon, madde bağımlılığı, genişleyen eşitsizlik ve toplumsal huzursuzluk gibi

bir dizi toplumsal sorunu, beraberinde getirecek. 

 

Yapay zekanın yerini değiştirebileceği ve değiştiremeyeceği işler nelerdir?

Yapay zeka tarafından otomasyon riski en yüksek olan işler,

genellikle rutin ve giriş seviyesi işlerdir.

 

AI'nın insanlara göre ana avantajı;
büyük miktarda veri içindeki inanılmaz derecede ince detayı, tespit etme yeteneğidir. 

 

Örneğin; kredi onayını ele alalım.

Bir sigortacının sigorta başvurunuzu onaylayıp onaylamamaya karar verirken;

(net değeriniz, geliriniz, eviniz, işiniz vb.),

satın alma işlemlerinizi;
sağlık kayıtlarınız, kullandığınız uygulama ve cihazları

milisaniye cinsinden ve çok daha doğru bir şekilde, değerlendirdiğini varsayalım.

 

Bu tür algoritmalar; rutin beyaz yakalı işlerin yerini kolayca alacaktır,

tıpkı; yazılımların, defter tutma ve veri girişi gibi

rutin beyaz yakalı görevleri sürekli olarak devralması, gibi. 

 

Yapay zekanın değiştirebileceği işler 

Yapay zeka, robotikle birleştiğinde;

giderek, daha karmaşık hale gelen; mavi yakalı iş türlerinin yerini alacak. 

 

2041'e kadar;
rutin görevleri yerine getiren depo toplayıcıları, çoktan işinden edilmiş olacak.

 

Bina uygulamaları da,

toplu halde montajı kolay robotlar tarafından yapılan;
prefabrike bileşenlere doğru kaydıkça,

birçok inşaat işçisi de işinden olacak.

 

Yapay zeka neleri yapamaz?

 

AI'nın yetersiz kaldığı ve 2041'de bile ustalaşmak için

muhtemelen, hala mücadele edeceğini gördüğümüz üç yetenek; şunlar olacak: 

 

1. Yaratıcılık

Yapay zeka;
strateji oluşturamaz, kavramsallaştıramaz veya planlayamaz.

 

AI, dar bir hedef için optimizasyon yapmakta harika olsa da;
kendi hedeflerini seçemez veya yaratıcı düşünemez.

 

AI; alanlar arasında düşünemez veya sağduyu, uygulayamaz.

 

2. Empati

AI; empati ve şefkat gibi duyguları hissedemez veya bunlarla etkileşime giremez.

Bu nedenle; AI, başka bir kişinin anlaşıldığını ve önemsendiğini, hissettiremez.

 

Yapay zeka bu alanda gelişse bile,

teknolojiyi insanların ilgi ve empati gerektiren veya

"insan dokunuşlu hizmetler" diyebileceğimiz durumlarda,

rahat hissedeceği bir yere, getiremez. 

 

3. El becerisi 

AI ve robotik; el becerisi veya hassas el-göz koordinasyonu gerektiren

karmaşık fiziksel işleri, başaramaz.

 

AI; bilinmeyen ve yapılandırılmamış alanlarla,

özellikle de gözlemlemediği alanlarla, baş edemez.

 

Bütün bunlar, mesleklerin geleceği için ne anlama geliyor?

Telefonla pazarlamacılık veya sigorta eksperliği gibi rutin işlerin

bütünüyle devralınması muhtemeldir.

 

Son derece sosyal, ancak; rutin işler için

insanlar ve yapay zeka birlikte çalışacak ve her biri uzmanlığa katkıda bulunacaktır. 

 

Örneğin; geleceğin sınıfında, insan öğretmen;
öğrenmeyi öğreten, gelişen grup projelerini denetleyen

empatik bir akıl hocası olmaya odaklanırken;
yapay zeka; rutin ev ödevlerini, sınavları notlandırmayı,

hatta; standartlaştırılmış dersler ve bireyselleştirilmiş alıştırmalar sunmayı, üstlenebilir. 

 

Yaratıcı, ama; asosyal işler için,

insan yaratıcılığı yapay zeka araçlarıyla güçlendirilecek.

 

Örneğin; bir bilim insanı, ilaç keşfini hızlandırmak için

yapay zeka araçlarını kullanabilir.

 

Son olarak;
strateji ağırlıklı yönetici rolleri gibi

hem yaratıcılık, hem de sosyal beceriler gerektiren işler, insanların parlayacağı işlerdir.

 

Ne yapmalı? 

 

Daha fazla iş yaratmak ve

çalışanların ufuktaki dönüşüme hazır olma durumunu iyileştirmek için,

zamanımızın ana sorunu olan yapay zeka ekonomik devrimiyle başa çıkmak için

devasa bir çabanın parçası olarak, yeniden öğrenmeye önem vermeliyiz. 

 

Tehlike altındaki işlerde çalışan insanları, önceden uyarmalıyız ve

yeni beceriler öğrenmeleri için teşvik etmeliyiz. 

 

İyi haber şu ki;
tartışıldığı gibi, yapay zekanın ustalaşamayacağı beceriler var:

Strateji, eleştirel düşünme, yaratıcılık, empati, sosyal beceriler ve el becerisi gibi...

 

Ek olarak;

yeni AI araçları, insan operatörleri gerektirecektir.

İnsanların bu yeni becerileri edinmelerine ve

bu yeni iş dünyasına, hazırlanmalarına yardımcı olabiliriz.

 

Meslek okullarının, üniversitelerin bu tür sürdürülebilir işler için

kursları, programları teşvik edecek şekilde müfredatlarını yeniden tasarlayabilir,

politika yapıcıların da, bu kurslar için teşvikler sunmasını sağlayabiliriz.  

 

 

 

Stratejik Yönetim Danışmanı I Eğitmen I Yazar Canan Duman