Kadınların işgücüne katılımları,

toplumların gelişmişlik düzeyiyle oldukça yakından ilişkilidir.

 

Kadınların politik, ekonomik ve sosyal haklar açısından güçlenmeleri ve

bu yolla etki alanlarının genişlemesi,

daha istikrarlı ve adil toplumların oluşmasına,

yaşam kalitesinin yükselmesine ciddi anlamda katkı sağlamaktadır.

 

 

Kadının ekonomik ve politik arenada ne kadar etkin yer aldığını anlamak için

World Economic Forum tarafından hazırlanan

“Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu” (Global Gender Gap) çok değerli bir kaynaktır.

 

Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu Sonuçları; 2006’den beri her yıl yüzden fazla ülkede,

istihdam oranlarını inceleyerek hazırlanan rapor,

kaynak ve fırsatlara erişimde cinsiyete dayalı farklılaşmaları ölçmeye çalışmaktadır.

Bu raporda; cinsiyetler, dört ana boyut açısından incelenir.

 

Bu boyutlar,

“Ekonomiye Katılım ve Fırsat”,

“Eğitim Kazanımı” (temel üst düzey eğitime erişim),

“Sağlık ve Hayatta Kalma” ve

“Siyasi Güçlenme” (karar alma yapılarında temsil) dir.

 

2022 verilerine göre;
küresel uçurum %68,1 oranında kapanmış durumdadır.

Başka bir deyişle; uçurumun mevcut şartlarla tamamen kapanması için 132 yıl gerekmektedir.

Pandemi öncesi dönemde bu süre, 100 yıl olarak hesaplanmıştır (2020).

 

Rapora göre;
dünya sıralamasında, cinsiyetler arası uçurumun en az olduğu ülke İzlanda’dır.

Araştırmaya dahil olan 146 ülke arasında Türkiye 124. sırada yer almaktadır.

 

“Ekonomiye Katılım ve Fırsat” boyutu özelinde bakıldığında ise;
ülkemiz 134. sıradadır.

 

Türkiye’de Kadın İstihdamı

 

İyi bir iş bulabilmek için öncelikle iyi bir eğitime ve donanıma sahip olmak gerekmektedir.

Bu açıdan bakıldığında;

Türkiye, eğitime cinsiyetlerin eşit erişimi konusunda; iyi durumdaki ülkelerden birisi olarak görülebilir.

 

Ancak; ülkemizdeki istihdamın ve gönüllü/gönülsüz işsizliğin dağılımına göz atıldığında,

durumun cinsiyetlere göre maalesef; eşit şekilde dağılmadığı ve

kadınların, belli alanlarda oldukça dezavantajlı olduğu görülmektedir.

 

TÜİK verilerine göre;
2022 ikinci çeyrek sonu itibariyle, Türkiye’deki istihdam 30,7 milyondur ve

bunun 9,9 milyonu kadındır.

 

İstihdam edilen kadınların sektör dağılımına bakıldığında;
%60 oranla hizmet sektörü ilk sırada yer alırken,

%21 oranla tarım sektörü ikinci sırada yer almaktadır.

 

Tablo 1 

 

 

Gündelik ev işleri ve çocukların bakımı,

hanede özellikle kadınların yaşamı şekillendiren önemli unsurlar arasında

yer almaya devam etmektedir.

 

“İşgücüne dahil olmayan” toplam 30 milyon kişinin 21 milyonu kadındır ve bu kadınların 10 milyonu,

“ev işleriyle” meşgul oldukları için işgücüne dahil olmadıklarını belirtmişlerdir.

 

Tablo 2 

İşsizlik verilerine göre; 2022 2.çeyrek itibariyle,

kadınlardaki işsizlik oranı %12,8,

işsiz kadın adedi ise; 1,4 milyondur.

 

İşsizlik oranlarına eğitim durumların göre bakıldığında ise;
yüksek öğretim kurumlarından mezun olan kadınlardaki işsizlik oranı

%14 ile genel ortalamanın üzerinde seyretmektedir.

 

Tablo 3: [15+ yaş] 

Kadın İstihdamının Çalışma Hayatına Pozitif Etkileri,

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun

“İş ve Yönetimde Kadınlar: Değişim için Gerekçeler” başlıklı raporu;
2019’da 70 ülkeden 13 bin işletmeye ilişkin verilerin analiz edilmesiyle oluşturulmuş,

son derece kapsamlı bir kaynaktır.

 

Rapora göre;

yönetimlerinde toplumsal cinsiyet çeşitliliğini izleyen şirketlerin dörtte üçü

%5 ila %20 arasında kar artışı elde ettiğini belirtmektedir.

 

Ayrıca;
yönetim kurullarında kadın üye sayısı arttıkça,

şirketlerin iş çıktılarının %20 oranında iyileştiğine ilişkin bulgulara erişilmiştir.

 

Özlük hakları ve şirket politikaları açısından da;

kadınların erkeklere eşit seviyelere ulaştığı firmalarda,

verim yüzde 62’ye varan oranlarda artabilmektedir.

 

Ankete katılanların %54’ü,

kadınların yönetimde erkeklerle eşit haklara sahip olmasının

şirketin repütasyonuna katkı sağlayacağı belirtmişlerdir.

 

Yetenekli çalışanları elde tutma olasılığı, yüzde 59,7 artmaktadır.

Şirket itibarının artma olasılığı yüzde 57,9 artmaktadır.

Kadınlara has hassasiyetler sayesinde;

tüketici ihtiyacını daha net analiz edebilme olasılığı da, rapora göre;

yüzde 37,9 oranında artmaktadır.

 

Kadın istihdamının artırılmasının;

ekonomiye direkt katkılarının yanında,

dolaylı olarak gelişimini tetikleyeceği bir dizi alanda da bulunmaktadır.

 

Bunlar, ev düzenindeki rutin işlerin

daha kısa sürede yapılabilmesine olanak sağlayacak ev aletlerine ve makinelere olan talebin artması,

benzer şekilde ev işleri ya da çocuk bakımı gibi hizmet ihtiyaçlarının

daha yoğun talep edilmesi gibi sıralanabilir.

 

İş hayatında kadının daha aktif rol alması,

etrafındaki diğer sektörlerden de daha yoğun hizmet talebinde bulunması anlamına gelecek ve

ekonominin bir bütün olarak kalkınmasına katkı sağlayacaktır.

 

Ekonomiye dolaylı bir diğer etki de;
kadın istihdamının yükselmesiyle, devletin eğitim yatırımlarının artması,

gündüz bakımevi/kreş gibi özel ve kamu hizmetlerinin de çeşitlenerek, genişlemesi olarak belirtilebilir.

 

Sonuç ve Değerlendirme

 

Kadın istihdamı gün geçtikçe yükselen bir trendde olsa da;
halen ülkemizde ve dünyada olması beklenen seviyede maalesef değildir.

 

Özellikle Türkiye’deki veriler incelendiğinde;
gerek bilgi birikim, gerek kapasite olarak;

erkeklerle eşit seviyede değerlendirebilecek kadınların istihdam edildikleri sektörler,

iş hayatına katılmama tercihleri,

istihdam edildikleri yerlerdeki statüleri cinsiyetçi rollerden,

oldukça çok boyutta etkileniyor gibi görünmektedir.

 

Kadınların istihdama daha fazla katılımı, toplam üretimi ve kaliteyi artıracağı için;
bu yönde ciddi adımlar atılması gerekmektedir.

 

Ev işlerinin ve çocuk bakımına ilişkin sorumlulukların

cinsiyetler arasında mümkün olduğu kadar eşit paylaşımı,

kadınların iş hayatına daha aktif katılımı için

özellikle bu sorumluluk alanlarından sosyal destek projelerinin hayata geçirilmesi önem arz etmektedir.

 

Sürdürülebilir büyüme için; kadın erkek ayrımı yapılmaksızın,

ekonomiye katkı esas alınmalı ve

tüm partiler için toplumsal refah ve gelişim ana hedeflerden biri haline gelmelidir.

 

 

Kaynaklar

 

https://yesilgazete.org/kuresel-cinsiyet-esitsizligi-raporu-ucurumun-kapanmasi-132-yildaha-alacak-turkiye-sonlarda/

https://www.weforum.org/agenda/2021/03/3-ways-to-build-gender-equality-in-theworkplace-post-pandemic

https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2022.pdf

https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2022/03/01/nearly-2-4-billionwomen-globally-don-t-have-same-economic-rights-as-men

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-II.-Ceyrek:-NisanHaziran-2022-45652

 https://www.ekonomist.com.tr/girisim-kobi/neden-is-yasaminda-kadinlar-olmali.html

 

 

cigdemguven@cigdemguven.info