Bugun...

Çiğdem GÜVEN

Toplumsal kalkınmada kadın istihdamının önemi

Tarih: 08-11-2022 15:56:00 Güncelleme: 20-11-2022 18:43:00

Kadınların işgücüne katılımları,

toplumların gelişmişlik düzeyiyle oldukça yakından ilişkilidir.

Kadınların politik, ekonomik ve sosyal haklar açısından güçlenmeleri ve

bu yolla etki alanlarının genişlemesi,

daha istikrarlı ve adil toplumların oluşmasına,

yaşam kalitesinin yükselmesine ciddi katkı sağlamaktadır.

Kadının ekonomik ve politik arenada ne kadar etkin yer aldığını anlamak için

World Economic Forum tarafından hazırlanan,

“Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu” (Global Gender Gap) çok değerli bir kaynaktır.

Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu sonuçları

2006’den beri her yıl,

yüzden fazla ülkede istihdam oranlarını inceleyerek hazırlanan rapor;
kaynak ve fırsatlara erişimde, cinsiyete dayalı farklılaşmaları ölçmeye çalışmaktadır.

Bu raporda, cinsiyetler dört ana boyut açısından incelenir.

Bu boyutlar;

“Ekonomiye Katılım ve Fırsat”,

“Eğitim Kazanımı”,

“Sağlık ve Hayatta Kalma” ve

“Siyasi Güçlenme”dir.

2022 verilerine göre;
küresel uçurum, yüzde 68,1 oranında kapanmış durumdadır.

Başka bir deyişle; uçurumun mevcut şartlarla tamamen kapanması için 132 yıl gerekmektedir.

Pandemi öncesi dönemde; bu süre, 100 yıl olarak hesaplanmıştır. (2020).

Rapora göre;
dünya sıralamasında cinsiyetler arası uçurumun en az olduğu ülke, İzlanda’dır.

Araştırmaya dahil olan 146 ülke arasında; Türkiye, 124. sırada yer almaktadır.

“Ekonomiye Katılım ve Fırsat” boyutu özelinde bakıldığında ise; ülkemiz, 134. sıradadır.

Türkiye’de kadın istihdamı

İyi bir iş bulabilmek için;

iyi bir eğitime ve donanıma sahip olmak en önemli faktörler arasında yer almaktadır.

Bu açıdan bakıldığında;
Türkiye, cinsiyetlerin eğitim olanaklarına eşit erişimi açısından,

görece iyi durumdaki ülkeler arasındadır.

Ancak; ülkemizdeki istihdamın ve gönüllü/gönülsüz işsizliğin dağılımına göz atıldığında,

dağılımında cinsiyete bağlı eşitsizlikler olduğu ve

kadınların belli alanlarda oldukça dezavantajlı olduğu, görülmektedir.

TÜİK verilerine göre;
2022 ikinci çeyrek sonu itibariyle, Türkiye’deki istihdam 30,7 milyondur ve

bunun 9,9 milyonu kadındır.

İstihdam edilen kadınların sektör dağılımına bakıldığında;
yüzde 60 oranla hizmet sektörü ilk sırada yer alırken,

yüzde 21 oranla, tarım sektörü ikinci sırada yer almaktadır.

Gündelik ev işleri ve çocukların bakımı;

hanede özellikle kadınların yaşamını şekillendiren

önemli unsurlar arasında yer almaya devam etmektedir.

“İşgücüne dahil olmayan” toplam 30 milyon kişinin, 21 milyonu kadındır ve

bu kadınların 10 milyonu “ev işleriyle” meşgul oldukları için

işgücüne dahil olmadıklarını belirtmişlerdir.

Tablo 2

İşsizlik verilerine göre; 2022 2.çeyrek itibariyle,

kadınlardaki işsizlik oranı yüzde 12,8, işsiz kadın adedi ise; 1,4 milyondur.

İşsizlik oranlarına eğitim durumların göre bakıldığında ise;
yüksek öğretim kurumlarından mezun olan kadınlardaki işsizlik oranı,
yüzde 14 ile genel ortalamanın üzerinde seyretmektedir.

Kadın istihdamının çalışma hayatına pozitif etkileri

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun

“İş ve Yönetimde Kadınlar: Değişim için Gerekçeler” başlıklı raporu;
2019’da 70 ülkeden 13 bin işletmeye ilişkin verilerin analiz edilmesiyle oluşturulmuş,

son derece kapsamlı bir kaynaktır.

Rapora göre;

yönetimlerinde toplumsal cinsiyet çeşitliliğini izleyen şirketlerin dörtte üçü,

yüzde 5 ila yüzde 20 arasında kâr artışı elde ettiğini belirtmektedir.

Ayrıca; yönetim kurullarında kadın üye sayısı arttıkça,

şirketlerin iş çıktılarının yüzde 20 oranında iyileştiği görülmüştür.

Özlük hakları ve şirket politikaları açısından da;
kadınların erkeklere eşit seviyelere ulaştığı firmalarda verim,

yüzde 62’ye varan oranlarda artabilmektedir.

Ankete katılanların yüzde 54’ü;

kadınların yönetimde erkeklerle eşit haklara sahip olmasının,

şirketin repütasyonuna katkı sağlayacağını belirtmişlerdir.

Rapordaki diğer önemi bulguları örneklemek gerekirse;

şirket içinde kadın istihdamının artmasıyla beraber,

yetenekli çalışanları elde tutma olasılığı yüzde 59,7 artmaktadır.

Kadınlara has hassasiyetler sayesinde;
şirketlerin tüketici ihtiyacını daha net analiz edebilme olasılığı da,

rapora göre; yüzde 37,9 oranında artmaktadır.

Kadın istihdamının artırılmasının,

ekonomiye direkt katkılarının yanında;
dolaylı olarak gelişimini tetikleyeceği bir dizi alanda da bulunmaktadır.

Bunlardan birisi;
ev düzenindeki rutin işlerin daha kısa sürede yapılabilmesine olanak sağlayacak

ev aletleri ve makineler için oluşacak talebin artmasıdır.

Bir diğeri de; ev işlerine destek ve çocuk bakımı gibi hizmet ihtiyaçlarının

daha yoğun talep edilmesi olarak örneklenebilir.

İş hayatında kadının daha aktif rol alması;

etrafındaki diğer sektörlerden de daha yoğun hizmet talep etmesine ve

ekonominin bir bütün olarak kalkınmasına, katkı sağlayacaktır.

Ekonomiye dolaylı bir diğer etki;
kadın istihdamının yükselmesiyle, devletin eğitim yatırımlarının artması,

gündüz bakımevi/kreş gibi özel ve kamu hizmetlerinin

çeşitlenerek, genişlemesi olarak belirtilebilir.

Sonuç ve Değerlendirme

Kadın istihdamı gün geçtikçe yükselen bir trendde olsa da;
halen ülkemizde ve dünyada beklenen seviyede değildir.

Özellikle, Türkiye’deki veriler incelendiğinde;

gerek bilgi birikim, gerek kapasite olarak;
erkeklerle eşit seviyede değerlendirebilecek kadınların

istihdam edildikleri sektörler,

iş hayatına katılmama tercihleri,

istihdam edildikleri yerlerdeki statüleri;
cinsiyetçi rollerden birçok farklı açıdan etkileniyor gibi görünmektedir.

Kadınların istihdama daha fazla katılımı, toplam üretimi ve kaliteyi artıracağı için;
istikrarlı ekonomik gelişim için her dönemde teşvik edilmelidir.

Ev işlerinin ve çocuk bakımına ilişkin sorumlulukların

cinsiyetler arasında mümkün olduğu kadar eşit paylaşımı,

kadınların iş hayatına daha aktif katılımı için, son derece önemlidir.

Sürdürülebilir büyüme için;
kadın erkek ayrımı yapılmaksızın, ekonomiye katkı esas alınmalıdır.

Toplumsal refah ve gelişim için, var olan tüm potansiyelin ortaya konulması,

ana hedeflerden biri haline gelmelidir.

cigdemguven@cigdemguven.info

Kaynaklar

https://yesilgazete.org/kuresel-cinsiyet-esitsizligi-raporu-ucurumun-kapanmasi-132-yil-daha-alacak-turkiye-sonlarda/

https://www.weforum.org/agenda/2021/03/3-ways-to-build-gender-equality-in-the-workplace-post-pandemic

https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2022.pdf

https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2022/03/01/nearly-2-4-billion-women-globally-don-t-have-same-economic-rights-as-men