Türkiye’nin son dönemdeki en sıkıntılı ve ana gündem maddelerinden birini fahiş kira artışları oluşturuyor. Bu konuyla ilgili yaşanan mağduriyet o kadar büyük boyutlu hale geldi ki, insanlar ne yapacağını bilemez hale düştü.

Bir tarafta ya artır ya çık baskısı, öte tarafta çıksa ulaşamayacağı rakamlarda kira gerçeği vatandaşın üzerinden baskı yaratırken, meselenin çözülmesi için de kamuoyunun gündemi iktidar kanadına baskıyı artırdı.

Nitekim gerek enflasyonla mücadele, gerekse insanların en temel anayasal hakları olan barınma hakkının gaspına kadar varacak bu durum, ekonomi yönetiminin de gündemine geldi. Üç bakanlık ve Adalet Bakanlığı konuyla ilgili bir çalışma yaptı.

Yapılan açıklamalar, mutlaka meselenin çözüleceğine ilişkindi. Fakat Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın açıklamalarından anlıyoruz ki, mağdur olan olduğu ile kalacak. Çünkü Borçlar Kanunu’na ek bir madde ekliyoruz dediğiniz anda iş biter.

Mevcut kanunlar bunu düzenlemeye müsaitti. Sadece idari kararlar alarak konuyu çözüm noktasına ulaştırabilirdik. Ama şimdi yeniden yasaya ek madde geliyorsa, hukukun en temel prensibi olan kazanılmış hakların korunması ilkesi, kanunun geriye dönük işlemesini olanaksız kılar.

Bakan Bozdağın açıklamasına göre 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek konut kira sözleşmelerinde artış oranı yüzde 25’i geçemeyecek. Kanuna ek maddenin eklenmesi ve yürürlüğe girmesinden sonra ev kiralayacaklar bir çözüm olabilir.

Ama neredeyse son 1,5 yıldır, ama ağırlıklı olarak yılbaşından bu yana yapılan artışlar ne olacak? Kanunu geriye yönelik işletemeyeceğimiz için, yapanın yanına kar kalacak bir fotoğrafı önümüze koyuyor.

Peki bu kazanç ya da mağduriyet ne oranda? Açılmanın yapıldığı gün bir gayrimenkul değerlendirme platform olan Endaksa’nın araştırması basına düştü. Bu araştırmaya göre Mayıs 2022 itibariyle konut satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 172.

Hadi alım satım inisiyatife bağlı diyelim. Dönelim kira artış oranlarına… Yine aynı araştırma bize gösteriyor ki yüzde 152’lik kira değerlerinde yükseliş yaşanmış. Şimdi buradan meseleye bakınca durum ne? Ayıkla pirincin taşını.

Adalet Bakanı 1 Temmuz 2023’e kadar maksimum kira artışının yüzde 25 ile sınırlandırılacağını dile getirirken, arada yüzde 127’lik bir fark oluşuyor. Bu nasıl tazmin edilecek?

Yüksek kiralarla ev değiştirmek zorunda kalanlar ya da kiraları anormal ölçüde yükselenlerin mağduriyetinin önüne nasıl geçilecek? Her şey bir yana yükselen rayiç bedellerin geri döndürülmesi için ne yapılacak?

Kısacası yüzde 25 sınır koyup işin içinden sıyrılamazsınız. Ortada büyük bir mağduriyet ve yükseltilmiş değerler gerçeği var. Soru şu: Bunu nasıl çözeceksiniz?

cetinunsalan@yahoo.com