Önce Suriye’de daha sonra Ukrayna’da yaşanan savaş, yurtdışından göç başlattı,

deprem felaketi ise; ülke içinde ayrı bir göç hareketliliğine sebep oldu.

Fiyatlar bazı bölgelerde astronomik derecede artarken, bazılarında düşüşe geçti, 

kiracı ev sahibi anlaşmazlıkları zirveye çıktı,

arsalara yönelik talepler arttı,

yatırım amaçlı gayrimenkul alımları farklı yatırım araçlarına yöneldi ve

yazlık kiralama alışkanlıkları değişti.

İstanbul, Ankara ve Bodrum’da ofisleri olan

Emart Gayrimenkul kurucusu ve gayrimenkul uzmanı Arzu Turan,

sektördeki değişim ve dönüşümleri değerlendirdi.

- Gayrimenkulde ‘en doğrusu’ kavramı kalmadı -

Gayrimenkulde, özellikle deprem sonrası öyle hızlı bir değişim ve dönüşüm yaşıyoruz ki;
artık sektörün tek bir doğrusu yok.

Kiracılarla yaşanan problemler,

bankaların faiz oranları, döviz kuru ve hatta; aidatlardaki artışlar bile,

gayrimenkul sahiplerinin ve bu alandaki yatırımcıların alışkanlıklarını değiştirmiş durumda. 

Eskiden; konut alıp kira geliri elde etmeyi düşünenler, şimdilerde arsaya yöneliyor.

Bazı bölgelerde yüksek katlı binalarda fiyatlar düşüyor, bazılarında tam tersi artıyor.

Boş evi olan kiraya vermezken, evini kiraya vermek isteyen kiracı bulamayabiliyor.

Ev sahipleri kiracılardan, kiracılar ev sahiplerinden dert yanıyor.

- Arsa yatırımına yönelik ilgi patlaması var -

Gayrimenkulde en fazla talebi, açık ara arsalar görüyor. 

Kimisi tarım, kimisi hayvancılık için, kimisi de gelecekte değerlendirmek için arsa satın alıyor.

Önümüzdeki 3-5 senede, arsaya olan talep daha da artacak ve

aradaki fark iyice açılacak gibi görünüyor.

Konuya, deprem özelinde bakacak olursak;
1999 İzmit depremi olduğunda,

insanlar geçici olarak İstanbul başta olmak üzere; yakın şehirlere yerleşebildiler.

Ama şimdi, deprem o kadar geniş bir coğrafyayı etkiledi ki;
çevre illerde de konuşlanmak, mümkün olmadı.

Dolayısıyla; insanlarda kaygı, 1999’a göre çok daha fazla arttı. 

İstanbul için deprem kaygısı, zaten yüksek seviyede. 

Eğer, paranız veya hareket kabiliyetiniz varsa;
kendinizi güvene almak için arayışa giriyorsunuz. 

Örneğin; evi olup, ikinci veya üçüncü konuta yatırım yapmayı düşünenler,

bundan vazgeçip; arsaya yöneliyor.

Arsa; hem değerleniyor,

hem de olağanüstü durumlarda insanlara sığınacak bir liman güveni veriyor.

- Bina kat sayısı yükseldikçe fiyatlar aşağı iniyor -

Deprem sonrası çok yüksek katlı konutlarda, fiyatlar inişe geçti. 

Artık binanın zeminine, sağlamlığına ve alçak katlı oluşuna çok dikkat edilmeye başlandı.

Eski yapılarda da değerler düştü.

Binanın zemini çok iyi olsa bile;

bina yaşı 30 ve üzeri ise; otomatik olarak talep azaldı.

Her şey, arz talep dengesiyle ilintili ve

talebin azaldığı yerlerde fiyatlar düşüyor.

Geçmişe göre; gayrimenkul yatırımcısının alışkanlıkları da değişti.

Evi olup boş tutanlar,

kira rakamlarına yaklaşan aidatlar nedeniyle;
evlerini kiralama veya satışa çıkarma yoluna gitmeye başladı.

- Ev sahibi de kiracı da bilinçleniyor -

Kiracılarla ev sahipleri arasında yaşanan sorunlar,

her iki tarafı da bilinçlendirdi.

Son yıllarda; evini en yüksek kira bedeline vermeyi tercih eden ev sahibi,

artık; ödemesini düzenli yapacak mı,

evini sorunsuz kullanacak mı ve 

zamanı geldiğinde tahliye edecek mi; bunlara bakıyor.

Artık; ev sahibi kiracıdan,

kiracı ev sahibinden tahliye konusunda, yazılı taahhüt talep ediyor.

Ancak; elinizde tahliye taahhüdünüz olsa da, karşı taraf buna uymayabiliyor.

Bu yüzden; en başta bir hukukçudan veya uzmandan mutlak destek alınmasını öneriyoruz.

Örneğin; kiracısı olduğunuz konut, el değiştirirse;

eski ev sahibinizle yapmış olduğunuz taahhütnamenin geçerliliği kalmıyor.

Bu tür detaylar, ev sahipleriyle kiracılar arasında sorunlar yaşanmasına sebep olabiliyor.

- Kiraya vermektense satmayı tercih edenler arttı -

Bugünlerde, her bölgeden konut satışı ile ilgili çok fazla portföy alıyoruz.

Elbette; buna, sadece ev sahibi kiracı anlaşmazlıkları sebep değil.

Yüzde 30’lara ulaşan faiz getirileri ve kurdaki yükseliş

gayrimenkul yatırımcısını farklı yatırım araçlarına yöneltebiliyor.

Gayrimenkulde yüzde 25-30 getiri olmadığı sürece;

kişi, parasını bankaya koymayı tercih edebiliyor.

Ayrıca; zaman içinde konutların fiyatları,

artan kurla birlikte; doğru orantılı olarak ilerlemiyor.

Örneğin; kur düşükken 1 milyon dolar değeri olan bir ev,

kur yükseldikten sonra döviz karşılığı olarak 800 bin dolar olabiliyor.

Dolayısıyla; yatırım amaçlı konut sahibi olanlar, kısa vadede satış yaparak;
döviz açısından kayıp yaşamamayı planlıyor.

Pandemi öncesi, yatırım amaçlı gayrimenkul almış olanlar;

son dönemde biraz daha likit para, döviz veya altına yönelmeye başlamış durumda.

- Yazlık kiraları bu yıl daha dengeli -

Arz ve talepler, yazlık fiyatlarında da denge oluşturdu.

Bodrum, İzmir, Antalya gibi bölgelerde geçmişte sezonluk kiralamalar daha çok yapılırdı.

Ancak, artık; aylık, 15 günlük veya haftalık yazlık kiralamaları daha fazla. 

Kısa dönem kiralamalar, kiracı için fiyatları daha makul hale getirirken;
ev sahipleri, bu kısa dönem kiralamaların toplamında;
uzun dönem kiralamaya göre daha fazla kazanabiliyor.

Eskiden; talep çok, arz azdı,

çünkü; kiralanan evler sezonluk yani; uzun dönem kiralanıyordu ve

boş ev bulmak zor olabiliyordu.

Şimdi; daha kısa süreli kiralamalar yapılınca,

yazlık arayanların alternatifleri artmış oldu ve

bu da otomatik olarak; fiyatları daha dengeli hale getirdi.

Pandemi döneminde çok ciddi artışa geçen yazlık kiralık fiyatları,

bu yaz; artık, olması gereken rakamlara inmiş durumda.